Bazı uygulamalar unutulmazdır.
Açık kaynaklı yazılımlar kullanıcıların hayatında kendine yer edindi, muhteşem performanslar sergiledi ve teknoloji camiasının hayranlığını kazandı, ancak daha sonra sanki hiç var olmamış gibi aniden ortadan kayboldu.
Açık kaynak kodlu yazılımların gücü, geliştiricileri durduktan sonra bile devamlılığını sürdürmesinde yatsa da, bazı projeler yolculuklarına devam edecek birini bulamamış ve anıları sadece internet sayfalarında kalmıştır.
Bu yazıda, en popüler açık kaynaklı uygulamalardan bazılarını inceliyor, ortadan kaybolmalarının nedenlerini analiz ediyor ve hikayelerinden, günümüzde açık yazılım topluluklarının karşılaştığı zorluklar hakkında neler öğrenebileceğimizi ele alıyoruz.
Açık kaynaklı yazılımlarla zaman geçirdiyseniz, güvendiğiniz bir projenin aniden durma noktasına gelmesinin yarattığı o korkunç hissi bilirsiniz. Bir hafta güncellemeler, yeni düzeltmeler ve topluluk etkinlikleriyle doluyken, ertesi hafta hayalet bir kasabaya dönüşür.
Zamanla bir araca alışır, onu iş akışınıza mükemmel bir şekilde uyarlarsınız, sonra aniden onu ihmal edersiniz. İşte asıl hayal kırıklığı o zaman başlar. Beklentilerinizi karşılamayabilecek yeni bir açık kaynaklı alternatif aramanız veya daha da kötüsü, başka bir ücretli abonelikle yetinmeniz gerekir.
Açık kaynaklı yazılım seçmenin temel amacı genellikle kısıtlamalardan ve fahiş ücretlerden kaçınmaktır, bu nedenle bir proje ortadan kaybolduğunda, kaçmaya çalıştığınız ortama geri dönmüş gibi hissedersiniz. Açık kaynaklı yazılımlar inanılmaz bir özgürlük ve seçenek sunsa da, en umut verici projelerin bile başarısız olma riskini taşır.
Atom kapatıldıktan sonra bile neden hala önemli?
2014 civarında programlama yapıyorsanız, muhtemelen GitHub'ın açık kaynaklı metin düzenleyicisi Atom'a aşinaydınız. Sınırsız özelleştirme seçenekleri sayesinde geliştiriciler arasında hızla popülerlik kazandı. Atom'u ihtiyaçlarınıza göre uyarlayabilir, arayüz temalarını değiştirebilir, güçlü eklentiler ekleyebilir veya GitHub platformuyla entegrasyonunu en üst düzeye çıkarabilirsiniz.
Atom'u diğerlerinden ayıran şey, sahip olduğu topluluktu. Geliştiriciler, daha az bilinen diller için destekten, onu gerçekten kapsamlı bir entegre geliştirme ortamı (IDE) haline getiren araçlara kadar her şeyi ekleyerek paketler ve uzantılar oluşturmaya kendilerini adadılar. Programlama uzmanı olmasanız bile, kullanım kolaylığını ve modern programlama iş akışınıza ne kadar hızlı entegre olduğunu takdir edeceksiniz.
Atom'un etkisi bugün bile hala belirgin. GitHub, VS Code'a odaklanmak için 2022'de kapatsa da, kod editörleriyle etkileşim kurma biçiminizi değiştiren ve şirketin stratejisi uyumlu olmasa bile topluluk liderliğindeki açık kaynak kodlarının gücünü kanıtlayan bir miras bıraktı.
Adobe Brackets, programlama araçlarının korkutucu olmak zorunda olmadığını kanıtladı.
2014 civarında web geliştirme öğreniyorsanız, özellikle ön uç kullanıcı arayüzü tasarımcıları için tasarlanmış hafif ve açık kaynaklı bir kod düzenleyicisi olan Adobe Brackets ile karşılaşmış olabilirsiniz. Diğer düzenleyiciler karmaşık ve daha ileri düzey geliştirmelere yönelik görünürken, Brackets yeni başlayanlar için kodlamayı kolaylaştırıyordu. Brackets, özellikle tarayıcınızda HTML ve CSS kodundaki değişiklikleri görmenizi sağlayan canlı önizleme özelliğiyle biliniyordu. Kullanıcılar, uygulamalara ve sekmelere tıklayıp tarayıcıyı sürekli yenilemek yerine, her değişikliği gerçek zamanlı olarak görebiliyorlardı. Ön uç geliştirme öğreniyorsanız, harika bir araçtı.
Brackets, Atom veya Visual Studio Code kadar popüler olmasa da, eklentisiz web geliştirme yaklaşımını takdir eden genç tasarımcılar ve programcılardan oluşan sadık bir takipçi kitlesi edindi. Adobe, Brackets'ın dönemin diğer, daha genişletilebilir editörleriyle rekabet edemeyeceği anlaşıldıktan sonra, 2021'de Brackets desteğini resmen sonlandırdı ve kullanıcılara VS Code'a geçmelerini önerdi.
Adobe, VS Code'u alternatif olarak önerse de, karmaşıklığı ve gücü Brackets kullanıcılarının tam da kaçınmaya çalıştığı şeydi. Ancak Brackets'ta eksik olan şey, temsil ettiği şeydi: web geliştirmeyi basitleştiren bir editör. Birçok yeni başlayan için giriş engelini kolaylaştırdı ve tasarıma yönelik düşünceli bir yaklaşımın programlamayı herkes için erişilebilir kılabileceğini kanıtladı.
OpenOffice.org'un yükselişi, düşüşü ve evrimi
Google Docs veya LibreOffice'in iş yerlerinde yaygınlaşmasından çok önce, OpenOffice.org, Microsoft ekosistemine katılmak istemeyenlerin başvurduğu açık kaynaklı bir ofis paketiydi. Kelime işlemci, sunumlar, elektronik tablolar ve daha fazlasını içeren güçlü bir üretkenlik programıydı.
Ancak Oracle'ın Sun Microsystems'ı 2010 başlarında satın almasıyla sorunlar ortaya çıkmaya başladı. Proje geliştirme yavaşladı ve Oracle topluluğu ile Oracle arasında anlaşmazlıklar başladı. Birçok önemli paydaş, projeden hayal kırıklığıyla ayrıldı ve Eylül 2010'da LibreOffice adında yeni bir şube oluşturdu.
Resmen, OpenOffice.org kapanmadı; kodu bugün Apache OpenOffice olarak biliniyor, ancak topluluk ruhu kesinlikle kapandı. OpenOffice kullanıcıları için asıl kayıp kodun kendisi değil, onu Microsoft Office'e gerçek bir rakip olarak tutacak olan topluluğun ivmesi ve enerjisiydi.
Atom, Brackets ve OpenOffice gibi projeleri düşündüğünüzde, karışık duygulara kapılmamak elde değil. Her biri, açık kaynaklı yazılımların teknoloji devleriyle rekabet ettiği bir dönemi temsil ediyordu. Sınırları zorlayarak güçlü, kullanımı kolay ve ücretsiz araçlar sundular. Her zaman mükemmel olmasalar da, gerçek dünya sorunlarını çözdüler ve katılımcı kullanıcı toplulukları oluşturdular.
Açık kaynaklı yazılımın iki ucu keskin kılıcı budur. Abonelik veya ek aylık ücretler olmadan özgürlük ve esneklik kazanırsınız, ancak kurumsal öncelikler değiştiğinde veya daha yeni, daha çekici bir proje ortaya çıktığında harika projeleri bile kaybetme riskiyle karşı karşıya kalırsınız. İyi haber şu ki, açık kaynaklı yazılım asla gerçekten ölmez; fikirleri ve kodları çatallarda, yeni sürümlerde ve bir sonraki proje dalgasında yaşamaya devam eder.
Açık kaynaklı uygulamaların ortadan kalkması onların başarısızlığı anlamına gelmiyor, aksine bu tip projelerin yaşadığı karmaşık bir gerçekliği ortaya koyuyor.
Toplum desteği veya sürdürülebilir finansman yoksa, yalnızca teknik başarı yeterli değildir.
Ancak özgür yazılımın güzelliği, hiçbir zaman tamamen ölmemesidir; terk edilmiş bir projedeki tek bir fikir, daha güçlü ve daha olgun bir projede yeniden doğabilir.
Uygulamalar ortadan kaybolabilir, ancak etkileri bugün gördüğümüz açık geleceğin inşasına katkıda bulunan her satır kodda kalır.
